michelle starr
19. yüzyılda İsviçre’de yapılan bir kazıda bulunan Tunç Çağı ok ucunun şaşırtıcı bir malzemeden yapıldığı ortaya çıktı. Bu küçük eser, gökten düşen bir nesneden sağlanan demirden yapılmıştır. Ama bir çelişki var. Araştırmacılar, bu cismin Estonya kadar uzak bir yerden gelmiş olabileceğini düşünüyor.
Bu nedenle ok ucu, yalnızca cevher eritmeden önceki dönemde gökten gelen demirin kullanımının bir kaydı değil, aynı zamanda binlerce yıl önce var olması gereken geniş ticaret ağlarının da bir kaydıdır.
İKİ YÜZ YILDIR BEKLEYEN SÜRPRİZ
Gök cismi, İsviçre’deki Bern Doğa Tarihi Müzesi ve Bern Üniversitesi’nden bir jeolog olan Beda Hofmann liderliğindeki tarih öncesi göktaşı demir eserleri üzerinde ortak bir çalışma sonucunda belirlendi. Tarih öncesi çağlarda saf demir kıttı; ancak atalarımız gökten göktaşı şeklinde düşen demirin en kolay bulunabilen kaynağından yararlandılar.
Demir göktaşları, atmosferden geçişin zorluklarına daha fazla dayanabildikleri için yaygın olarak bulunur. Çoğunlukla sınırlı nikel ve diğer metallerle karıştırılmış çok az demirden oluşurlar. Neredeyse tüm Tunç Çağı demir alet ve silahlarının göktaşı demirinden üretildiği düşünülüyor. Bu eserlerin çoğu Orta Doğu, Mısır ve Asya’da bulundu; öte yandan, Avrupa’nın uçsuz bucaksız ovalarında nispeten nadirdirler.
Şimdi geç İsviçre’de bulunan Mörigen bölgesinin konumu, keşfedilecek mükemmel bir bölgeyi temsil ediyordu. Tunç Çağı boyunca, M.Ö. MÖ 800 ila 900 civarında gelişti ve binlerce yıl önce gökten düşen bir kayanın göktaşı demir modülleriyle dolu olan Twannberg bölgesinden sadece kısa bir mesafede (8 kilometreye kadar) bulunuyordu. Buz Devri.
Hofmann ve meslektaşları, daha önce kazı alanından çıkarılan nesnelerin arasında tek bir demir ok başı buldular. 39.3 milimetre uzunluğunda ve sadece 2.904 gram ağırlığında bir eserdi. Araştırmacılar, büyük olasılıkla ok ucunu bir çubuğa sabitlemek için kullanılan huş ağacı katranı olduğunu düşündükleri organik kalıntı izleri tespit ettiler. Ve kalıntılar, karışımın bu dünyanın dışında olduğunu gösteriyor.
DÜNYA DIŞINDA KARMİ İMZALARI
Göktaşı demirinden beklenen karakteristik demir ve nikel kombinasyonunun yanı sıra, nesne, yalnızca orada yıldızların ortasında oluşan bir tür radyoaktif alüminyum izotopu olan alüminyum-26’nın izlerini ortaya koyuyor. Hikayenin ilginçleştiği yer burasıdır. Ok ucunda tespit edilen özel metal karışımı, Twannberg sahasında keşfedilen göktaşı demiriyle uyuşmuyor. Dahası, ‘IAB göktaşları’ olarak bilinen belirli bir demir göktaşı sınıfına ait gibi görünüyor.
Neyse ki bu, nesnenin kökenini tam olarak belirlemeyi biraz daha kolaylaştırıyor. Avrupa’da düştüğü bilinen başlıca IAB göktaşlarından üçü, ok ucununkiyle uyumlu bir bileşim içeriyor. Çek Cumhuriyeti’nden Bohumilitz; İspanya’dan Retuerte de Bullaque ve Estonya’dan Kaalijarv meteorları ok ucuyla uyum içinde.
Araştırmacılar, bunların ortasından en yakın eşleşmenin büyük olasılıkla Kaalijarv göktaşı olduğu sonucuna vardı. M.Ö. 1500 yıllarında Dünya’ya düşmüş ve ok uçları gibi küçük ve keskin şeyler yapmaya uygun pek çok kesik saçmıştır. Öte yandan Mörigen’den yaklaşık 1600 kilometre uzaktaydı. Bu, muhtemelen Baltık kehribarıyla aynı ticaret yollarından geçtiğini gösteriyor.
Kaalijarv çarpışması tarafından dökülen birçok göktaşı şarapneli göz önüne alındığında, ana göktaşının tespit edilip edilemeyeceğini görmek için koleksiyonlarda benzer ok başı nesneleri aramaya değerdi. Araştırmacılar, “Kaalijarv’dan olsun ya da olmasın, ok başı büyük olasılıkla tek eser değildi ve nispeten küçük örnekler de dahil olmak üzere diğer işlenmiş göktaşı demir parçaları, Avrupa’daki arkeolojik koleksiyonlarda ve muhtemelen daha da uzak mesafelerde bulunuyor.” belirtiyorlar.
Keşif, arkeoloji dergisi Journal of Archaeological Science’ta duyuruldu.
Yazının orijinali Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviri: Tarkan Tufan)
